Αντικείμενο του μαθήματος είναι η συζήτηση των ζητημάτων που αφορούν τις έννοιες της αλληλεγγύης και της συνοχής – δύο από τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαλέξεις εκκινούν με μία συζήτηση των διασυνδέσεων ανάμεσα στην αλληλεγγύη και την συνοχχή. δύο βασικών εννοιών. Ακολούθως διερευνώνται οι διασυνδέσεις ανάμεσα στη συνοχή και στην οικονομική ολοκλήρωση, προσδιορίζονται οι υφιστάμενες κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και σκιαγραφείται ο καταμερισμός έργου για την προώθηση της συνοχής ανάμεσα στην ΕΕ και στα κράτη μέλη. Μεγάλο μέρος του μαθήματος εστιάζεται στην ανάλυση της ιστορίας, της λογικής, των αρχών και του θεσμικού πλαισίου της πολιτικής συνοχής – μιας σύνθετης και φιλόδοξης Ευρωπαϊκής πολιτικής η οποία θεωρρείται ως το κύριο “εργαλείο αλληλεγγύης”της ΕΕ. Το μάθημα ολοκληρώνεται με μία συζήτηση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ενός νέου, πρωτοφανούς και προσωρινού δημοσιονομικού εργαλείου που αποσκοπεί στην προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της ΕΕ μέσω της προώθησης της ανθεκτικότητας και της βιωσιμότητας των Ευρωπαίκών κοινωνιών.

Θεματικές ενότητες

1. Tο εννοιολογικό πλαίσιο
2. Περιφερειακές και εδαφικές ανισότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση
3. Οικονομική ολοκλήρωση και περιφερειακή ανάπτυξη
4. Στόχοι, διλήμματα και εργαλεία της περιφερειακής πολιτικής
5. Η πολιτική συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ιστορική εξέλιξη, αρχές, χρηματοδοτικά μέσα, Στόχοι)
6. Η θεσμική διάσταση της πολιτικής συνοχής
7. Η εφαρμογή της πολιτικής συνοχής στα κράτη μέλη της ΕΕ
8. H εγκαθίδρυση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
9. Η υιοθέτηση και η εφαρμογή των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα:
• είναι σε θέση να αξιολογούν κριτικά τις διαφορετικές διαστάσεις της αλληλεγγύης και τους διαφορετικούς μηχανισμούς προώθησής της που αναπτύσσονται σε εθνικό και σε Ευρωπαϊκό επιπεδο
• διαθέτουν μια γενική εικόνα των φαινομένων και των προβλημάτων που αφορούν την χωρική διάσταση ττης ανάπτυξης
• εξοικειωθούν με τη συζήτηση σχετικά με τη διαμόρφωση και την υλοποίηση αναπτυξιακών στρατηγικών σε Ευρωπαϊκό, εθνικό και υποεθνικό επίπεδο
• εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη φύση, τη δυναμική και τις επιπτώσεις της Ευρωπαϊκής οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Andreou, G. (2017), “The EU New Economic Governance and EU Cohesion Policy: More Effectiveness and Less Solidarity?”, paper presented at ECPR Annual Conference, September, Oslo, available at
https://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/de5f5e73-38c1-403b-9503-dd610456be47.pdf (accessed 10 June 2019).

Bache, I. (2008), Europeanization and Multilevel Governance: Cohesion Policy in the European Union and Britain, Lanham: Rowman and Littlefield.

Bachtler, J., Mendez, C. and Wishlade, F. (2013), EU Cohesion Policy and European Integration, Farnham: Ashgate.

European Commission (2021), “Cohesion in Europe towards 2050; Eighth Report on Economic, Social and Territorial Cohesion”, Luxembourg: Publications Office of the European Union, available at
https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion8/8cr.pdf (accessed 18 May 2022).

Ladi, S. and Tsarouhas, D. (2020), “EU economic governance and Covid-19: policy learning and windows of opportunity”, Journal of European Integration, Vol. 42, No. 8, pp. 1041-1056.

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.