Στο εισαγωγικό αυτό μάθημα εξετάζονται το περιεχόμενο και οι στόχοι των κρατικών παρεμβάσεων στην οικονομία (οι οικονομικές λειτουργίες του κράτους), οι οικονομικές θεωρίες που υπαγορεύουν τις παρεμβάσεις αυτές για την εξασφάλιση της προσφοράς των δημοσίων αγαθών και τη ρύθμιση του εξωτερικού κόστους ή οφέλους που προκύπτει κατά την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας και, τέλος, τα μέσα δημοσιονομικής πολιτικής και οι δημοσιονομικοί θεσμοί που χρησιμοποιεί το κράτος για την επίτευξη των στόχων του (κρατικός προϋπολογισμός, δημόσιες δαπάνες, φορολογικά έσοδα, δημόσιος δανεισμός, δημόσιες επιχειρήσεις). Μεγάλο μέρος του μαθήματος αφιερώνεται στην ανάλυση και ερμηνεία της σημερινής δημοσιονομικής κρίσης των κρατών. Η προσέγγιση των θεμάτων αυτών είναι διεπιστημονική. Υπερβαίνει τα στενά όρια της οικονομικής θεωρίας και επεκτείνεται στα γνωστικά πεδία της πολιτικής επιστήμης και άλλων κοινωνικών επιστημών. Είναι, επίσης, συνάρτηση των αξιολογικών κρίσεων, των ιδεολογικών πεποιθήσεων και των πολιτικών θέσεων που εκφράζει ο κάθε κοινωνικός επιστήμονας και ερευνητής. Γι’ αυτό και οι σχετικές θεωρίες είναι σε μεγάλο βαθμό αντικρουόμενες και εκφράζουν διαφορετικές θέσεις και απόψεις. Εκτός αυτού, οι αντιλήψεις για το ρόλο του κράτους στην οικονομία αλλάζουν στην πορεία του χρόνου και η ιστορική αυτή διαφοροποίηση είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που προσπαθούμε να αναλύσουμε και να ερμηνεύσουμε στα πλαίσια αυτού του μαθήματος.

Μετά από τη συστηματική παρακολούθηση του μαθήματος, οι φοιτητές θα είναι σε θέση να κατανοήσουν, να αναλύσουν και να αξιολογήσουν:
1)Τις βασικές οικονομικές λειτουργίες του κράτους.
2)Τους δημοσιονομικούς θεσμούς του κράτους.
3)Τη σημερινή δημοσιονομική κρίση του κράτους.

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)

1. Δ. Καράγιωργας (1981). Δημόσια Οικονομική ΙΙ: Οι Δημοσιονομικοί Θεσμοί (τόμος Β΄). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
2. Δαλαμάγκας, Β. (2003). Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη

• Arrow, K. (1951). Social Choice and Individual Values. New York: Wiley.
• Βαβούρας, Ι., Καραβίτης, Ν. & Τσούχλου, Α. (1989). Η Παραγωγική Διαδικασία στο Δημόσιο Τομέα και η Αύξηση των Δημοσίων Δαπανών: Η Περίπτωση της Ελλάδας. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
• Βάμβουκας, Γ. (1997). Ελληνική Οικονομία: Πολιτική για την Ανάπτυξη και την Εξυγίανση των Δημοσίων Οικονομικών. Αθήνα: Εκδόσεις Σμπίλια.
• Boyer, R. & Drache, D. (eds) (1996). States against Markets: The Limits of Globalization. London: Routledge.
• Buchanan, J. (1954). “Individual Choice in Voting and the Market”. Journal of Political Economy, LXII: 334-343.
• ——— (1968). The Demand and Supply of Public Goods. Chicago: Rand McNally.
• ——— (2003). “Public Choice: The Origins and Development of a Research Program”. Fairfax: Center for Study of Public Choice, George Mason University.
• Buchanan, J. & Tullock, G. (1962). The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy. Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Burlamaqui, L., Castro, A. & Chang, H.-J. (2000). Institutions and the Role of the State. Cheltenham: Edward Elgar.
• Chang, H.-J. (2002). “An Institutionalist Political Economy Alternative to the Neo-liberal Theory of the Market and the State”. Cambridge Journal of Economics, 26: 539-559.
• Clarke, J. (2004). “Dissolving the Public Realm? The Logics and Limits of Neo-Liberalism”. Journal of Social Policy, 33 (1): 27-48.
• Γεωργακόπουλος, Θ. (2005). Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική. Αθήνα: Εκδόσεις Μπένου.
• Δουράκης, Γ. (2010). «Παγκόσμια Οικονομική Κρίση και Οικονομικές Πολιτικές: Επιστροφή του John Maynard Keynes;». Στο Global Crisis and Economic Policy, Proceedings of the 11th International Conference of the Economic Society of Thessaloniki. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΑΤΕΙ, 2011.
• ——— (2011). «Από την Πιστωτική Κρίση των Τραπεζών στη Δημοσιονομική Κρίση των Κρατών», στο: Bitzenis, A. et al. (eds.) (2012). Proceedings of the International Conference on International Business (ICIB), Thessaloniki, 19-21 May 2011. Εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης, σσ. 164-178. http://www.icib.eu/files/Download/icib2011pdf.pdf
• Dourakis, G. (2014). “Doomed to Failure: The EU’s Role in the Greek Debt Crisis”. In The Great Catalyst: European Union Project and Lessons from Greece and Turkey, edited by B. Temel. Lanham, MD: Lexington Books.
• Downs, A. (1957). An Economic Theory of Democracy. Cambridge: Cambridge University Press.
• Δράκος, Γ. (1986). Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική. Πειραιάς: Εκδόσεις Σταμούλη.
• Esping-Anderson, G. (1990). Οι Τρεις Κόσμοι του Καπιταλισμού της Ευημερίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα [2006].
• Friedman, J. (1996). The Rational Choice Controversy: Economic Models of Politics Reconsidered. New Haven Yale University Press.
• Friedman, M. (1962). Καπιταλισμός και Ελευθερία. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαδόπουλος [2012].
• Friedman, M. & Friedman, R. (1990). Free to Choose. San Diego: Harcourt.
• Ganghof, S. (2005). “Globalization, Tax Reform Ideals and Social Policy Financing”. Global Social Policy , 5 (1): 77–95.
• Glyn, A. (ed.) (2001). Social Democracy in Neoliberal Times: The Left and Economic Policy Since 1980. Oxford: Oxford University Press.
• Green, D. & Shapiro, I. (1994). Pathologies of Rational Choice Theory: A Critique of Applications in Political Science. New Haven: Yale University Press.
• Hayek, F. (1944). Ο Δρόμος προς τη Δουλεία. Αθήνα: Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Επιμόρφωσης [1985].
• Hayek, F. (1960). The Constitution of Liberty. Chicago: University of Chicago Press.
• Holmes, S. & Sunstein, C. (1999). The Cost of Rights: Why Liberty Depends on Taxes. New York: W.W. Norton.
• Keynes, J. M. (1936). Η Γενική Θεωρία της Απασχόλησης, του Τόκου και του Χρήματος. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση [2002].
• ——— (1936). The General Theory of Employment, Interest and Money. http://innovbfa.viabloga.com/files/JM_Keynes___Livre___The_general_theory_of_employment_interest_and_money___1936.pdf Krugman, P. (2009). Η Κρίση του 2008 και η Επιστροφή των Οικονομικών της Ύφεσης. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.
• ——— (2012). Τέλος στην Ύφεση, Τώρα! Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις.
• Μακρυδημήτρης, Α. (????). Κράτος και Κοινωνία των Πολιτών: Ελευθερία και Κοινωνική Δικαιοσύνη. Αθήνα: Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις.
• Mattic, P. (1978). Μαρξ και Κέινς: Τα Όρια της Μεικτής Οικονομίας. Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας (αγγλική έκδοση: Marx and Keynes: The Limits of the Mixed Economy. Boston: Extending Horizons Books/Porter Sargent Publisher). http://www.marxists.org/archive/mattick-paul/1969/marx-keynes/index.htm
• Musgrave, R. & Musgrave, P. (1983). Δημόσια Οικονομική στη Θεωρία και στην Πράξη (τόμοι Α, Β, Γ). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
• Musgrave, R. (1986). Public Finance in a Democratic Society (τόμοι I & II). Brighton: Wheatsheaf.
• Myrdal, G. (1960). Beyond the Welfare State. London: Duckworth.
• Nelson, R. (2003). “On the Complexities and Limits of Market Organization”. Review of International Political Economy, 10 (4): 697-710.
• O’Connor, J. (1977).Η Οικονομική Κρίση του Κράτους. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
• Olson, M. (1965). The Logic of Collective Action. Boston: Harvard University Press.
• Παπαδιοδώρου, Γ. (2002). Δημόσια Οικονομική: Ο Κοινωνικός Ρόλος του Κράτους – Η Περίπτωση της Ελλάδας. Θεσ/νίκη: Εκδόσεις Ζυγός.
• Παπούλιας, Δ. & Τσούκας, Χ. (1998). Κατευθύνσεις για τη Μεταρρύθμιση του Κράτους. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.
• Passet, R. (2004). Η Νεοφιλελεύθερη Αυταπάτη. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
• Polanyi, K. [1944]. Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός: Οι Πολιτικές και Κοινωνικές Απαρχές του Καιρού μας. Σκόπελος: Εκδόσεις Νησίδες.
• Προβόπουλος, Γ. (1981). Δημόσιες Δαπάνες και Οικονομική Δραστηριότητα. Αθήνα: ΙΟΒΕ.
• Προβόπουλος, Γ. & Ράπανος, Β. (επιμ.) (1997). Λειτουργίες του Δημόσιου Τομέα. Αθήνα: I.O.B.E.
• Schonfield, A. (1965). Modern Capitalism. London: Oxford University Press.
• Schumpeter, J. (1918). «Η Κρίση του Φορολογικού Κράτους», στο: Σ. Κονιόρδος (επιμ.) (2006). Κείμενα Οικονομικής Κοινωνιολογίας. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
• ——— (1942). Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση [2007]. Sen, A. (1970). Collective Choice and Social Welfare. San Francisco: Holden Day.
• ——— (1982) Choice, Welfare and Measurement. Oxford: Basil Blackwell.
• Shleifer, A. (1998). “State versus Private Ownership”. Journal of Economic Perspectives, 12(4): 133-150.
• Skidelsky, R. (2012). Keynes: Επιστροφή στη Διδασκαλία του. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
• Smith, A. (1776). Έρευνα για τη Φύση και τις Αιτίες του Πλούτου των Εθνών. Αθήνα: Εκδόσεις ΔΟΛ [2010]. Stiglitz, J. (1992). Οικονομική του Δημόσιου Τομέα. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική. Strange, S. (2004). Η Υποχώρηση του Κράτους και η Διάχυση της Εξουσίας στην Παγκόσμια Οικονομία. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση
• Stretton, H. & Orchard, L. (1994). Public Goods, Public Enterprise and Public Choice. London: Macmillan. Συντονιστική Επιτροπή Αναμόρφωσης του Φορολογικού Συστήματος (2002). Έκθεση για την Αναμόρφωση του Ελληνικού Φορολογικού Συστήματος. Αθήνα: Υπουργείο Οικονομικών.
• Tanzi, V. and Schuknecht, L. (2000). Public Spending in the 20thCentury. New York: Cambridge University Press.
• Τάτσος, Ν. (επιμ.) (1991). Ο Δημόσιος Τομέας στην Ελλάδα. Αθήνα: Εκδόσεις Σμπίλια. Τσουκαλάς, Κ. (1987). Κράτος, Κοινωνία και Εργασία στη Μεταπολεμική Ελλάδα. Αθήνα: Εκδόσεις Θεμέλιο.
• Weiss, L. (1998). The Myth of the Powerless State: Governing the Economy in a Global Era. Ithaca: Cornell University Press.