Πρόκειται για ένα εισαγωγικό μάθημα στη μελέτη της σχέσης του φύλου και της πολιτικής. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στο πεδίο του φύλου και της πολιτικής μέσω της παρουσίασης βασικών συνεισφορών από την πλευρά της φεμινιστικής θεωρίας στη μελέτη και την ανάλυση της πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται η έννοια της ιδιότητας του πολίτη όπως αυτή συνδέεται με τα ζητήματα της έμφυλης ισότητας, της δημοκρατίας και της συμπερίληψης ενός πολιτικού συστήματος, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους η φεμινιστική ανάλυση εξετάζει κριτικά πολιτικές θεωρίες και πρακτικές. Αναλύεται η κατασκευή ταυτοτήτων και αναπαραστάσεων του φύλου στην ιστορική της διάσταση με έμφαση στο γυναικείο σώμα και βασικό αναλυτικό εργαλείο την έννοια της πατριαρχίας.

Επιπλέον, μέσα από την κριτική ανάγνωση φεμινιστικών θεωριών και θεωριών φύλου, επιχειρείται η διερεύνηση των σχέσεων εξουσίας όχι μόνο και αποκλειστικά στη βάση της ανδρικής κυριαρχίας αλλά στη συσχέτισή του με άλλες μορφές εξουσίας. Στο πλαίσιο της διαθεματικότητας (intersectionality) εξετάζεται η σχέση του φύλου με το κράτος, τη φυλή και την τάξη αλλά και επιμέρους σύγχρονες ιδεολογίες, όπως ο νεοφιλελευθερισμός, ώστε να εμπλουτιστεί ο τρόπος με τον οποίο κατανοούμε και ερμηνεύουμε τον κόσμο γύρω μας, την πολιτική και εν τέλει το ίδιο το φύλο. Προκειμένου να επιτευχθεί μία όσο το δυνατό περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα του ζητήματος, εξετάζεται η γένεση του φεμινιστικού κινήματος και βασικών ρευμάτων σκέψης του, οι σύγχρονες θεωρίες περί γυναικείου και περί φύλου αλλά και η θεωρία περί αρρενωπότητας (masculinity) και ανδρικής υπεροχής (male supremacy). Τέλος, το μάθημα εστιάζει στη σύγχρονη συζήτηση περί φύλου με έμφαση αυτή τη φορά στην αντιφεμινιστική αντεπίθεση και την (ακρο)δεξιά πολιτική σε σχέση με τα ζητήματα φύλου.

Επίσης, στο πλαίσιο του μαθήματος αμφισβητείται η ανδροκεντρική αντίληψη της ιστορίας, προσεγγίζεται το φύλο ως ιστοριογραφικό πεδίο και μελετώνται οι σχέσεις ανάμεσα στα φύλα ως κοινωνικές σχέσεις. Αναλύεται η κατασκευή ταυτοτήτων και αναπαραστάσεων του φύλου στην ιστορική της διάσταση, ενώ παράλληλα εξετάζονται τα κυριότερα ρεύματα και η πορεία του κινήματος για τη γυναικεία χειραφέτηση. Τέλος, επιχειρείται η διερεύνηση των σύγχρονων τάσεων στην ιστοριογραφία και την κοινωνική θεωρία ως προς τον τομέα των σπουδών του φύλου

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση με σημαντικές θεωρίες σχετικά με το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης και του φύλου, καθώς και με τις διαδικασίες κοινωνικής και πολιτισμικής συγκρότησης του φύλου. Επιδίωξη, επίσης, του μαθήματος είναι η απόκτηση μίας ικανής κατανόησης των θεωριών αυτών, καθώς και η καλλιέργεια της κριτικής στάσης έναντι τόσο των θεωριών αυτών όσο και της κριτικής επί αυτών των θεωριών. Σε κάθε περίπτωση, όπως σε όλα τα μαθήματα του Τμήματος, σκοπός είναι η απόκτηση δεξιοτήτων ανάγνωσης και συγγραφής, καθώς και της χρήσης σύνθετων εννοιών και ιδεών με σαφή και συγκροτημένο τρόπο τόσο προφορικά όσο και γραπτά. Μέσω αυτού του μαθήματος επιδιώκεται οι φοιτήτριες και οι φοιτητές να αποκτήσουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν πατριαρχικές και σεξιστικές λογικές και πρακτικές, ακόμα κι όταν αυτές δεν είναι εμφανείς, τόσο σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο όσο και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ώστε να μπορούν να στέκονται κριτικά έναντί τους. Επιδιώκεται, επίσης, η διερεύνηση του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζει το φύλο στους τρόπους με τους οποίους τα υποκείμενα αντιλαμβάνονται, αναπαράγουν, νομιμοποιούν, αλλά και αμφισβητούν κοινωνικο-πολιτικές σχέσεις και ιεραρχικές δομήσεις ταυτότητας. Στα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος εντάσσονται, επίσης, η κριτική ανάλυση των στερεοτύπων που απορρέουν από αντιλήψεις της «κοινής λογικής» για τη θεμελίωση και υπόσταση του φύλου με αναφορά σε μία κοινωνικά κατασκευασμένη έννοια της φύσης, καθώς και η ανάλυση της καθιερωμένης πρόσληψης και εννοιολόγησης των διχοτομήσεων που σχετίζονται με το φύλο και των ιεραρχήσεων που απορρέουν από αυτές (ανδρικό/γυναικείο, δημόσιο/ιδιωτικό, πολιτισμός/φύση, κοινωνία/οικογένεια, πολιτικό/οικιακό). Τέλος, μέσω της ανάλυσης της διαθεματικότητας επιδιώκεται η καλλιέργεια της ικανότητας των φοιτητριών και των φοιτητών να προσεγγίζουν, να κατανοούν και να ερμηνεύουν φύλο και την πολιτική μέσω της πολλαπλότητας και της συνάρθρωσή τούς με άλλες κρίσιμες έννοιες και όχι μονοθεματικά ή μονοπαραγοντικά.

Το μάθημα θα είναι σεμιναριακού χαρακτήρα και η συμμετοχή είναι σημαντικότατη, αν όχι απαραίτητη. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές του μαθήματος θα έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν μεταξύ εξετάσεων ή μίας γραπτής εργασίας 5.000 λέξεων (±10%) παραδοτέας τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από την έναρξη της εξεταστικής περιόδου του εξαμήνου. Ενώ η παρουσίασής της κατά τη διάρκεια του μαθήματος δεν είναι υποχρεωτική, εντούτοις αξιολογείται θετικά.

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Valerie Bryson, Φεμινιστική πολιτική θεωρία, Μεταίχμιο, 2005
Deborah Cameron, Φεμινισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2020

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Agacinski Sylviane, Πολιτική των φύλων, Πόλις, Αθήνα 2000.
Αθανασίου Αθηνά (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Νήσος, Αθήνα, 2006.
Beard Mary, Γυναίκες και εξουσία, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2018.
Beauvoir Simone de, Το δεύτερο φύλο, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2021.
Bryson Valerie, Φεμινιστική πολιτική θεωρία, Μεταίχμιο, Αθήνα 2005.
Evans Mary, Φύλο και κοινωνική θεωρία, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.
Goldmann Emma, Ζώντας τη ζωή μου, Βιβλιοπέλαγος, Αθήνα, 2019.
Καραγεωργάκης Σταύρος (επιμ.), Οικοφεμινισμός, Ευτοπία, Αθήνα, 2022.
Laqueur Thomas W., Κατασκευάζοντας το Φύλο. Σώμα και Κοινωνικό Φύλο από τους Αρχαίους Έλληνες έως τον Φρόυντ, μτφ. Πελαγία Μαρκέτου, Αθήνα: Πολύτροπον 2003.
Lewis Helen, Difficult Women: A history of feminism in 11 fights, Jonathan Cape, 2020.
Lorde Audre, Sister outsider, Κείμενα, Αθήνα, 2023.
Παντελίδου-Μαλούτα Μάρω, Το φύλο της δημοκρατίας. Ιδιότητα του πολίτη και έμφυλα υποκείμενα, Σαββάλας, Αθήνα 2002.
Mill John Stuart, Για την Υποτέλεια των Γυναικών, μτφ, Φώτης Τερζάκης, Αθήνα: Νόηση 2013.
Σόουμπόθαμ, Σίλα, Στο Περιθώριο της Ιστορίας. 300 Χρόνια Γυναικείας Καταπίεσης και Αγώνα, μτφ. Ελένη Βαρίκα, Αθήνα: Γνώση 1984.
Walby Sylvia, Theorizing Patriarchy. Oxford: Blackwell 1990.
Wollstonecraft Mary, Η Αναγνώριση των Δικαιωμάτων της Γυναίκας, μτφ. Θάνος Καραγιαννόπουλος, Αθήνα: Οξύ 2018.
Διοτίμα, Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών, Το φύλο των δικαιωμάτων, Νεφέλη, Αθήνα 1999.