Στο χώρο της μελέτης της συλλογικής δράσης και των κοινωνικών κινημάτων κατά τα τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτυχθεί η ερευνητική μέθοδος της ανάλυσης γεγονότων διαμαρτυρίας. Πρόκειται για μια μέθοδο, η εφαρμογή της οποίας έχει οδηγήσει σε πρωτότυπα συμπεράσματα και έχει συμβάλλει στη θεμελίωση θεωρητικών προτάσεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα στενά όρια της μελέτης των κοινωνικών κινημάτων και της συλλογικής δράσης.
Η ανάλυση των γεγονότων διαμαρτυρίας συνίσταται στην συστηματική καταγραφή και αποδελτίωση δημοσιευμάτων σε εφημερίδες ή/και ειδήσεων σε τηλεοπτικούς σταθμούς. Θεμελιακή προϋπόθεση της καταγραφής αποτελεί ένας σαφής ορισμός του γεγονότος διαμαρτυρίας. Γεγονός διαμαρτυρίας θεωρείται κάθε ενέργεια η οποία πραγματοποιείται στο δημόσιο χώρο από ανεξάρτητη από τους επίσημους κρατικούς θεσμούς συλλογικότητα ή στο όνομα συλλογικότητας, και έχει ως στόχο την έκφραση διαφωνίας και τον επηρεασμό συγκεκριμένων αποφάσεων ή και συνολικότερα των κοινωνικών, πολιτικών, πολιτισμικών και οικονομικών συνθηκών, των θεσμών, αξιών και αντιλήψεων που διαμορφώνουν τις σχετικές αποφάσεις. Η επεξεργασία των καταγεγραμμένων γεγονότων διαμαρτυρίας πραγματοποιείται με τη διαμόρφωση μιας λεπτομερούς καρτέλας αποδελτίωσης, η οποία περιλαμβάνει εκτός από την ημερομηνία και το χώρο που έλαβε χώρα η διαμαρτυρία, τη διάρκεια, τη μορφή, το είδος του φορέα οργάνωσης, τον αριθμό των συμμετεχόντων, τα αιτήματα και τις αντιδράσεις των δυνάμεων καταστολής.
Βασικό στοιχείο ερευνών που χρησιμοποιούν τη μέθοδο της ανάλυσης των γεγονότων διαμαρτυρίας αποτελεί ο ορισμός του χώρου και του χρόνου. Τελικός στόχος είναι η διαχρονική συγκριτική προσέγγιση μέσω της διαμόρφωσης μιας βάσης δεδομένων που επιτρέπει την παραγωγή χρονοσειρών με γεγονότα διαμαρτυρίας και συσχετίσεων μεταξύ των επιμέρους χαρακτηριστικών τους. Βέβαια, οι μέχρι τώρα έρευνες επιχείρησαν να απαντήσουν σε διαφορετικά ερευνητικά ερωτήματα. Το κεντρικό ερώτημα που έχει μέχρι τώρα απασχολήσει αφορά στη διακύμανση της συλλογικής δράσης. Το ερώτημα αυτό εξειδικεύεται σε τρία επιμέρους ερωτήματα σχετικά με την ένταση των κοινωνικών αγώνων, τις θεματικές και τις μορφές δράσεις που κυριαρχούν σε κάθε χρονική περίοδο.
Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν τη μέθοδο και να την χρησιμοποιήσουν πραγματοποιώντας οι ίδιοι μικρό τμήμα της έρευνας. Η περίοδος που θα επιχειρηθεί να ερευνηθεί είναι 2015-2023.
Στο πρώτο μισό του εξαμήνου θα πραγματοποιηθούν διαλέξεις όπου θα παρουσιαστούν αναλυτικά: η σημασία της έρευνας μέσω ανάλυσης γεγονότων διαμαρτυρίας, οι ορισμοί, η μέθοδος άντλησης πληροφοριών από τις πηγές, ο τρόπος καταγραφής, αποδελτίωσης και κωδικοποίησής τους. Στη συνέχεια του εξαμήνου θα πραγματοποιηθεί η έρευνα. Πιο συγκεκριμένα, στους φοιτητές και φοιτήτριες θα μοιραστούν συγκεκριμένες (μικρές) χρονικές περίοδοι, για τις οποίες θα έχουν την ευθύνη, ενώ θα οριστούν και διαδικασίες ελέγχου της ορθής εκτέλεσης της ερευνητικής μεθόδου. Το μάθημα θα ολοκληρωθεί με την ενοποίηση των στοιχείων και τη διαμόρφωση μιας μεγάλης βάσης δεδομένων από την οποία θα παρουσιαστούν ενδεικτικά κάποια ερευνητικά αποτελέσματα.

– να γνωρίζουν τη σημασία και τους περιορισμούς της ανάλυσης γεγονότων διαμαρτυρίας,
– να αναγνωρίζουν τα γεγονότα διαμαρτυρίας και να είναι σε θέση να τα καταγράψουν,
– να εξοικειωθούν με τη διαδικασία κωδικοποίησης των γεγονότων διαμαρτυρίας,
– να ελέγχουν την ορθότητα της καταγραφής και κωδικοποίησης των γεγονότων διαμαρτυρίας,
– να αναλύουν χρονοσειρές γεγονότων διαμαρτυρίας και να συσχετίζουν την εξέλιξή τους με άλλα μείζονα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα και εξελίξεις.

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Σερντεδάκις Ν., Toμπάζος Στ., 2018, (επιμ.) Όψεις της Ελληνικής Κρίσης, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα.

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Αλεξανδρόπουλος, Σ. 2001, Θεωρίες για τη συλλογική δράση και τα κοινωνικά κινήματα, Αθήνα: Κριτική.
Fillieule O., 1999, «”Plus ca change, moins ca change.” Demonstrations in France During the Nineteen-Eighties», σελ. 199-226, στο Rucht D., Koopmans R. και Neidhardt F. (επιμ.), Acts of Dissent. New Developments in the Study of Protest, Lanham Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
Della Porta, D., & Keating, M. (Eds.). (2008). Approaches and methodologies in the social sciences: A pluralist perspective. Cambridge University Press.
Della Porta, D. (Ed.). (2014). Methodological practices in social movement research. OUP Oxford.
Hocke P., 1999, «Determining the Selection Bias in Local and National Newspaper Reports on Protest Events», σελ. 131-163, στο Rucht D., Koopmans R. και Neidhardt F. (επιμ.), Acts of Dissent. New Developments in the Study of Protest, Lanham Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
Καβουλάκος Κ., 2009, «Προστασία και διεκδίκηση δημόσιων χώρων: ένα κίνημα της πόλης στην Αθήνα του 21ου αιώνα.», στο: Εμμανουήλ Δ., Ζακοπούλου Ε., Καυτατζόγλου Ρ., Μαλούτας Θ., Χατζηγιάννη Α. (επιμ.) Τάσεις Κοινωνικού Μετασχηματισμού στον Αστικό Χώρο, ΕΚΚΕ, Αθήνα, 2009.
Καβουλάκος Κ.Ι., Σερντεδάκις Ν., (2016). «Συλλογική δράση και κοινωνικά κινήματα», στο Μεταξάς Α. Ι. (επιμ.) Πολιτική Επιστήμη: Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης, τόμος IV. Πολιτική Κοινωνιολογία – Κοινωνική Εκπροσώπηση και Πολιτική Συμμετοχή, Αθήνα, Σιδέρης.
Koopmans R., Statham P., 1999, Political Claims Analysis: Integrating Protest Event and Political Discourse Approaches. Mobilazation 4:2, 203-221.
Kousis, M. (2007). Greece. σελ. 109-134, στο C. Roots (Επιμ.), Environmental Protest in Western Europe, Oxford: Oxford University Press.
Rucht D., Neidhardt F., 1999, “Methodological Issues in Collecting Protest Event
Data: Units of Analysis, Sources and Sampling, Coding Problems”, σελ. 65-89,
στο Rucht D., Koopmans R. και Neidhardt F. (επιμ.), Acts of Disseent. New
Developments in the Study of Protest, Lanham Maryland: Rowman & Littlefield
Publishers.
Rucht D., Hg., 2001, Protest in der Bundesrepublik. Strukturen und Entwicklungen. Frankfurt/Main: Campus Verlag.
Σερντεδάκις, Ν. 2008, Συλλογική δράση και φοιτητικό κίνημα την περίοδο 1959-1964: Δομικές προϋποθέσεις, πολιτικές ευκαιρίες και ερμηνευτικά σχήματα. σελ. 241-263, στο Α. Ρήγος, Σ. Σεφεριάδης, Ε. Χατζηβασιλείου (επιμ.), Η Σύντομη Δεκαετία του ’60, Αθήνα: Καστανιώτης.
Σερντεδάκις Ν., Toμπάζος Στ., 2018, (επιμ.) Όψεις της Ελληνικής Κρίσης, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα.