Με βάση μεταφρασμένα κείμενα θα μελετηθούν διαχρονικά πολιτικά δίπολα: άτομο και πολίτης, ιδιωτικό και δημόσιο, λόγος και πάθος, εξουσία και υποταγή, αυτονομία και ετερονομία, λαός και ηγεσία. Ενδεικτικά, στις ομηρικές περιγραφές αποτυπώνονται τόσο η προ-πολιτική κοινωνία των βίαιων Κυκλώπων, όσο και η ουτοπική κοινότητα των ειρηνικών Φαιάκων, ενώ ανάμεσά τους τοποθετείται η ταραγμένη πόλη των Ιθακησίων. Στο Ησίοδο περιγράφεται η συντηρητική αγροτοποιμενική κοινωνία και οι παραδοσιακές αξίες, ενώ στους λυρικούς ποιητές οι αρχαϊκές πόλεις που απειλούνται από τις στάσεις, τις εμφύλιες συγκρούσεις. Ο Ηρόδοτος προχωρά σε εκτεταμένη σύγκριση του ελληνικού και περσικού πολιτικού βίου, ενώ ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τις εσωτερικά σπαρασσόμενες πόλεις την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου. Οι τραγικοί ποιητές διερευνούν ανθρωπολογικές συνιστώσες του πολιτικού, οι σοφιστές αναπτύσσουν προβληματισμό για την πολιτική σημασία της διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα στη φύση και τον νόμο. Οι κλασικοί πολιτικοί φιλόσοφοι, Πλάτων και Αριστοτέλης, καταθέτουν τον προβληματισμό τους για ολιστικά θεωρημένες πολιτικές κοινότητες.

Τα αρχαιοελληνικά κείμενα στα οποία θα εστιάσει ο διδάσκων μπορούν να εναλλάσσονται ανά εξάμηνο, το σκεπτικό όμως παραμένει σταθερό: Καθώς πολλοί αρχαίοι έλληνες συγγραφείς περιγράφουν άμεσα ή έμμεσα ποικίλες πολιτικές κοινωνίες: πρώιμες ή ώριμες, στατικές ή δυναμικές, ειρηνικές ή εμπόλεμες, ρεαλιστικά πραγματωμένες ή ουτοπικά σχεδιασμένες, αναδεικνύονται πρωτογενείς συνιστώσες του πολιτικού φαινομένου, οι οποίες όμως εξακολουθούν να το συνέχουν. Η κατανόησή τους στο πλαίσιο του αρχαιοελληνικού κόσμου μπορεί με τρόπο παραδειγματικό να συμβάλει και στη διαύγαση των σύγχρονων πολύπλοκων πολιτικών κοινωνιών.

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Μαρωνίτης Δ.Ν., Ομηρικά μεγαθέματα. Πόλεμος, ομιλία, νόστος, Κέδρος, Αθήνα 1999.
Βλάχος Γ., Πολιτικές κοινωνίες στον Όμηρο (μετ. Μ. Παΐζη-Αποστολοπούλου και Δ. Αποστολόπουλος), Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1985.

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Austin M.M. και Vidal-Naquet P., Οικονομία και κοινωνία στην Αρχαία Ελλάδα (μετ. Τ. Κουκουλιός), Δαίδαλος, Αθήνα 1998.
Barker Ε., Ο πολιτικός στοχασμός στην Αρχαία Ελλάδα (μετ. Κ. Κολιόπουλος), Ποιότητα, Αθήνα 2007.
Cartledge P., Η αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη στην πράξη (μετ. Β. Κεφαλλονί-της), Λιβάνης, Αθήνα 2011.
Croix G.E.M. de Ste., Ο Ταξικός Αγώνας στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο (μετ. Γ. Κρητικός), Ράππα, Αθήνα 1997.
Finley M.I., Αρχαία και σύγχρονη δημοκρατία (μετ. Θ. Βανδώρος), Ευρύαλος, Αθήνα 1989.
Glotz G., Η ελληνική “πόλις” (μετ. Α. Σακελλαρίου), Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1981.
Loraux N., Η διχασμένη πόλη (μετ. Μπ. Λυκούδης), Πατάκης, Αθήνα 2001.
Mossé Cl., Ο πολίτης στην Αρχαία Ελλάδα. Γένεση και εξέλιξη της πολιτικής σκέ-ψης και πράξης, (μετ. Ι. Παπακωνσταντίνου), Σαββάλας, Αθήνα 1996.
Ober J., Demopolis. Democracy before Liberalism in Theory and Practice, Cambridge University Press 2017.
Ober J., Η άνοδος και η πτώση της κλασικής Ελλάδας: Μια νέα πολιτική και οικο-νομική ιστορία (μετ. Μ. Λαλιώτης), Δώμα, Αθήνα 2020.
Raaflaub K.A., Ober J., Robert W.W. (eds.), Origins of Democracy in Ancient Greece, Berkeley 2007.
Romilly J. De, Προβλήματα της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας (μετ. Ν. Αγκαβα-νάκης), Καρδαμίτσας, Αθήνα 1998.
Woodruff P., Πρώτη Δημοκρατία. Η πρόκληση μιας αρχαίας ιδέας (επιμ. Α. Κιουπκιολής, μετ. Χρ. Σίνου), Εκκρεμές, Αθήνα 2009.
Καστοριάδης Κ., Η ελληνική ιδιαιτερότητα, τόμ. Α’, Από τον Όμηρο στον Ηράκλει-το (μετ. Ξ. Γιαταγάνας), Κριτική, Αθήνα 2007.
Καστοριάδης Κ., Η ελληνική ιδιαιτερότητα, τόμ. Β’. Η πόλις και οι νόμοι (μετ. Ζ. Καστοριάδη), Κριτική, Αθήνα 2008.
Μανωλόπουλος Λ., Πόλις φλεγμαίνουσα και πόλις υγιής. Οι εμφύλιοι πόλεμοι στις αρχαίες ελληνικές πόλεις και ο εμφύλιος σπαραγμός, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1995.
Παπαγιώργης Κ., Ο νομοθέτης που αυτοκτονεί. Μια πολιτική ανάγνωση του πλατωνικού έργου, Νεφέλη, Αθήνα 1980.
Παπαδόπουλος Θ., Ιδεολογία και φιλοσοφία της δημοκρατίας στην Αρχαία Ελ-λάδα, Κέδρος, Αθήνα 1978.
Σακελλαρίου Μ.Β., Η αθηναϊκή δημοκρατία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 20042.
Ψυχοπαίδης Κ., Ο φιλόσοφος, ο πολιτικός και ο τύραννος. Για την πολιτική σκέ-ψη του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, Πόλις, Αθήνα 1999.