Διδάσκοντες:
Faculty Instructor:
ECTS:
Κωδικός Μαθήματος:
Code:
Κύκλος / Επίπεδο:
Cycle / Level:
Υποχρεωτικό / Επιλογής:
Compulsory / Optional:
Περίοδος Διδασκαλίας:
Teaching Period:
Περιεχόμενο Μαθήματος:
Course Content:
Το μάθημα περιλαμβάνει δύο διακριτά τμήματα. Στο πρώτο τμήμα αναλύονται η δομή της Ε.Ε. και ιδίως οι μέθοδοι λήψης αποφάσεων στην Ένωση. Στόχος του τμήματος αυτού είναι η εξοικείωση των φοιτητών με την λειτουργία της Ε.Ε. ιδίως από την οπτική της εθνικής διοίκησης. Στο τμήμα αυτό εξετάζεται συνοπτικά:
• η θεσμική εξέλιξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης και τα θεσμικά χαρακτηριστικά της Ένωσης με την Συνθήκη της Λισσαβώνας, ιδίως οι αρμοδιότητες και ο ρόλος των οργάνων της Ε.Ε.
• οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων στο εσωτερικό της Ε.Ε. με έμφαση στην προ-νομοθετική διαβούλευση και στην πολυ-επίπεδη λήψη των αποφάσεων.
Τέλος, γίνεται σύντομη αναφορά στην ιστορική πορεία της ένταξης της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και στις συνέπειες της ένταξης αυτής.
Το δεύτερο τμήμα αναλύει ειδικότερα τους τρόπους ενσωμάτωσης των ευρωπαϊκών αποφάσεων στο εθνικό σύστημα διακυβέρνησης, τις διαδικασίες που ακολουθούνται για το σκοπό αυτό και τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες που έχει η σταδιακή ενίσχυση των ευρωπαϊκών τομέων λήψης αποφάσεων στο εθνικό πλαίσιο. Ειδικότερα αναλύονται:
• Η έννοια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στο πλαίσιο της Ε.Ε. και οι επιπτώσεις του φαινομένου αυτού στη δομή και λειτουργία του ελληνικού κράτους
• Οι τρόποι με τους οποίους επηρεάζουν και παρεμβαίνουν οι αποφάσεις αυτές στις εθνικές πολιτικές και δομές.
• Οι αλλαγές στον τρόπο άσκησης της εθνικής εξουσίας και ο σταδιακός «εξευρωπαϊσμός» θεσμών, δομών και πολιτικών της χώρας ως συνέπεια της αυξανόμενης ώσμωσης του εθνικού και του υπερεθνικού επιπέδου.
• Οι σχέσεις που διαμορφώνονται ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης και οι μεταβολές στις αρμοδιότητες των οργάνων στο ελληνικό σύστημα διακυβέρνησης ως αποτέλεσμα ευρωπαϊκών πολιτικών και καθοδηγητήριων γραμμών.
Τέλος, στο ίδιο τμήμα, αναλύονται οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις επιβάλλουν την προσέγγιση και την ομοιομορφία στις δομές και τον τρόπο λειτουργίας των κρατών μελών τους.
Οι σειρά των παραδόσεων είναι:
1. Ιστορική πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης – από την κοινή αγορά στην ομοσπονδιακή λογική της Ε.Ε.
2. Η ιστορική σχέση της Ελλάδας με την ευρωπαϊκή ενοποίηση – αίτια και επιπτώσεις
3. Το θεσμικό οικοδόμημα της Ε.Ε.
4. Η διαδικασία λήψεως αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικών στην Ε.Ε.
5. Η περιφερειακή ενοποίηση ως παράγοντας επηρεασμού των εθνικών πολιτικών.
6. Η πολυ-επίπεδη διακυβέρνηση: ένα νέο πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο πολιτικής.
7. Η διαμόρφωση των ελληνικών θέσεων στο ευρωπαϊκό πλαίσιο (ομάδες συμφερόντων, πολιτικά κόμματα, οικονομικοί παράγοντες, εθνική διοίκηση)
8. Έννοια του «εξευρωπαϊσμού» των εθνικών πολιτικών – η παρείσφρηση των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων στο ελληνικό σύστημα διακυβέρνησης
Μαθησιακά Αποτελέσματα:
Learning Outcomes:
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν την ικανότητα να:
• Κατανοήσουν την δομή, λειτουργία και διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε.
• Ορίσουν και να εξηγήσουν το θεωρητικό πλαίσιο της πολυεπίπεδης λειτουργίας των κρατικών και υπερ-κρατικών δομών αλλά και τις πρακτικές και ουσιαστικές συνέπειές της.
• Αναλύσουν τις διάφορες διεργασίες και διαδικασίες στη διαμόρφωση των θέσεων της χώρας στα ευρωπαϊκά βήματα αλλά και, γενικότερα, τους παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των αποφάσεων στην Ε.Ε.
• Κατανοήσουν την διαδικασία του εξευρωπαϊσμού και τις επιπτώσεις του στην εθνική διαμόρφωση των πολιτικών
Βιβλιογραφία:
Bibliography:
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• John McCormick, Understanding the European Union, A concise introduction, 6th edt, Palgrave Macmillan, 2014.
• John Peterson and Michael Shackleton, The Institutions of the European Union, 3rd edt, Oxford University Press, 2012.
• Ian Bache and Matthew Flinders (eds). Multi-level Governance. OUP. Oxford. 2004.
• Rod Hague and Martin Harrop: Comparative Government and Politics An Introduction (8th Edition). Palgrave. London. 2010.
• Mareike Kleine, Informal Governance in the European Union: How Governments Make International Organizations Work, Cornell University Press, 2013
• Μάνος Γ. Παπάζογλου: Εξευρωπαϊσμός και δημοκρατικά ελλείμματα. Η έννοια της “κρίσης νομιμοποίησης”. Κείμενο εργασίας 09/2010. Αθήνα. ΕΛΙΑΜΕΠ. 2010.
• Headley, John: “The Europeanization of the world: on the origins of human rights and democracy” Princeton University Press. 2008.
• K. Lavdas: “The Europeanization of Greece: interest politics and the crisis of integration”. New York: St. Martin’s Press, 1997.
• Hooghe L – Marks G. “Multi-level governance and European integration»: Rowman and Littlefield publishing. Oxford. 2001
• Kalliope Spanou, Managing Europe from home. The Europeanisation of the Greek Core Executive. Occasional paper 4.1. September 2003. Dublin European Institute.
• Featherstone, K. (επιμ.) (2007), Πολιτική στην Ελλάδα: η Πρόκληση του Εκσυγχρονισμού, Αθήνα: Εκδόσεις Οκτώ.
• -Featherstone, K. και Δ. Παπαδημητρίου (2010), Τα όρια του εξευρωπαϊσμού. Δημόσια πολιτική και μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, Αθήνα: Εκδόσεις Οκτώ.
• -Σπανού, Κ. (2001), Ελληνική Διοίκηση και Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση ΑΕBΕ.
• Νίκος Μούσης, Ευρωπαϊκή Ένωση. Δίκαιο, Οικονομία, Πολιτική. Αθήνα: εκδ. Παπαζήσης (η πιο πρόσφατη έκδοση).
• Νeil Νugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αθήνα, εκδ. Σαββάλας, 2010.