Το μάθημα εξετάζει τη διαδικασία οικοδόμησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα και τη σχέση κράτους και κοινωνίας από την ανακήρυξη της ελληνικής Ανεξαρτησίας έως το τέλος του Μεσοπολέμου.
Αποτελείται από τρία μέρη.
Το πρώτο μέρος αναφέρεται στη γέννηση και τη θεμελίωση του μοντέρνου κράτους την περίοδο της βαυαρικής μοναρχίας και εξετάζει:
Πρώτο μάθημα: οι προσπάθειες του νεοσύστατου κράτους να ελέγξει την επικράτεια, να επιβάλλει τον νόμο και την τάξη και να νομιμοποιήσει την εξουσία του.
Δεύτερο μάθημα: οι αντιστάσεις, οι αδράνειες αλλά και οι ενεργητικές προσαρμογές των τοπικών κοινωνιών και των τοπικών κέντρων εξουσίας στον κρατικό συγκεντρωτισμό.

Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται οι σχέσεις κράτους και κοινωνίας την εποχή της βασιλείας του Γεωργίου Α’ και συγκεκριμένα:
Τρίτο μάθημα: η διεύρυνση της εθνικής επικράτειας
Τέταρτο μάθημα: η επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας
Πέμπτο μάθημα: η ενίσχυση των φιλελεύθερων πολιτικών θεσμών
Έκτο μάθημα: η ενσωμάτωση των τοπικών ελίτ στο πολιτικό σύστημα

Το τρίτο μέρος του μαθήματος αναφέρεται στις σχέσεις κράτους και κοινωνίας την περίοδο του Μεσοπολέμου. Εδώ, εξετάζονται: Έβδομο μάθημα: ο ρυθμιστικός και παρεμβατικός ρόλος του κράτους στην αναδιοργάνωση της κοινωνίας και της οικονομίας με την ενσωμάτωση των «νέων χωρών» και την αφομοίωση των προσφύγων
Όγδοο μάθημα: η ανάδυση της μαζικής πολιτικής δράσης
Ένατο μάθημα: η εμφάνιση ταξικών πολιτικών κομμάτων
Δέκατο μάθημα: τα χαρακτηριστικά των κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων και συγκρούσεων του μεσοπολέμου.

Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζονται και ερμηνεύονται:
Ενδέκατο μάθημα: οι σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούνται μεταξύ 1830 και 1940, όπως είναι η αγροτική μεταρρύθμιση, η φορολογική μεταρρύθμιση, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και η μεταρρύθμιση του πιστωτικού συστήματος
Δωδέκατο μάθημα: η ιστορία του κοινοβουλευτισμού και η σύνδεσή του με τις πελατειακές σχέσεις.
Δέκατο τρίτο μάθημα: η σχέση ανάμεσα στην κοινοβουλευτική δημοκρατία και τις αυταρχικές κυβερνητικές πρακτικές στην περίοδο του Μεσοπολέμου.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση:
– Να κατανοούν την ιστορική διαδικασία συγκρότησης και ανάπτυξης του κράτους στην Ελλάδα από το 1821 μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα
– Να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν κριτικά τις διαφορετικές ιστοριογραφικές ερμηνείες της νεοελληνικής ιστορίας
– Να μελετούν κριτικά τις πρωτογενείς ιστορικές πηγές και να παράγουν ιστορικά επιχειρήματα με τα οποία να εξηγούν τις αιτίες των πολιτικών γεγονότων, τα αποτελέσματά τους και τις μακροπρόθεσμες συνέπειές τους
– Να αντιλαμβάνονται την πολυπλοκότητα των παραγόντων (οικονομία, πολιτική, κοινωνική θέση, ιδέες και ιδεολογίες) που διαμορφώνουν το ιστορικό γίγνεσθαι.
– Να εξηγούν την ιστορική συνέχεια και την ιστορική αλλαγή

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Γιάννης Βούλγαρης, Ελλάδα: Μια χώρα παραδόξως νεωτερική, Πόλις 2019
Δερτιλής Γιώργος B., Ιστορία του ελληνικού κράτους, 1830-1920, 2 τόμοι, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2005.

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Αγριαντώνη Χ., Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, Ιστορικό Αρχείο – Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1986.
Δερτιλής Γιώργος Β., Κοινωνικός μετασχηματισμός και στρατιωτική επέμβαση, 1880-1909, Εξάντας, Αθήνα 1977.
Δερτιλής Γ. Β., Ελληνική οικονομία και βιομηχανική επανάσταση (1830-1910), Σάκκουλας, Αθήνα 1984.
Δερτιλής Γ.Β., Ατελέσφοροι ή τελεσφόροι; Φόροι και εξουσία στο Νεοελληνικό Κράτος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1993.
Δερτιλής Γ., Το ζήτημα των τραπεζών 1871-1873, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1980.
Δημαράς Α., Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Τεκμήρια ιστορίας, τόμοι Α’-Β’, εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1973/4.
Διαμαντούρος Ν., Οι απαρχές της συγκρότησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα 1821-1828, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002.
Διαμαντούρος Ν., Πολιτισμικός δυισμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2000.
Κολιόπουλος Ι., Ληστές της κεντρικής Ελλάδας στα μέσα του 19ου αι., Ερμής, Αθήνα 1979.
Κορασίδου Μ., Οι Άθλιοι των Αθηνών και οι θεραπευτές τους. Φτώχεια και φιλανθρωπία στην ελληνική πρωτεύουσα το 19ο αιώνα, ΙΑΕΝ, Αθήνα 1995.
Καρδάσης Β., Από του ιστίου εις τον ατμόν, Ελληνική εμπορική ναυτιλία 1858-1914, ΠΤΙ-ΕΤΒΑ, Αθήνα 1993.
Λεονταρίτης Γ., Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, Εξάντας, Αθήνα 1978
Λεονταρίτης Γιώργος Β., Η Ελλάδα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο 1917-1918, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000.
Λεονταρίτης Γ., Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, Εξάντας, Αθήνα 1978.
Λιάκος Αντώνης (επιμ.), Το 1922 και οι πρόσφυγες. Μια νέα ματιά, Νεφέλη, Αθήνα 2011.
Λιάκος Αντώνης, Εργασία και πολιτική στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και η ανάδυση των κοινωνικών θεσμών, Αθήνα, Ίδρυμα Έρευνας και Παιδείας της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΕΠΕΤΕ), 1993.
Γ. και Xρήστος Xατζηιωσήφ (επιµ.), Bενιζελισµός και αστικός εκσυγχρονισµός, Πανεπιστηµιακές Eκδόσεις Kρήτης, Hράκλειο 1992.
Παναγιωτόπουλος Β. (επιμ), Εκσυγχρονισμός και βιομηχανική επανάσταση στα Βαλκάνια το 19ο αι., Θεμέλιο, Αθήνα 1980.
Παπαγιαννάκης Λ., Ελληνικοί σιδηρόδρομοι 1862-1910, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1982.
Συναρέλλη Μ., Δρόμοι και λιμάνια στην Ελλάδα 1830 –1880, ΠΤΙ-ΕΤΒΑ, Αθήνα 1989.
Έλλη Σκοπετέα, Tο «Πρότυπο Bασίλειο» και η Mεγάλη Iδέα. Όψεις του εθνικού προβλήµατος στην Eλλάδα (1830-1880), Πολύτυπο, Αθήνα 1988.
Έλλη Σκοπετέα, Η ∆ύση της Ανατολής. Εικόνες από το τέλος της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, Γνώση, Αθήνα 1992.
Σταυρίδη – Πατρικίου Λ., Ο Γ. Σκληρός στην Αίγυπτο. Σοσιαλισμός, δημοτικισμός και μεταρρύθμιση, Θεμέλιο, Αθήνα 1988.
Τσουκαλάς Κ., Κοινωνική ανάπτυξη και κράτος. Η συγκρότηση του δημόσιου χώρου στην Ελλάδα, Θεμέλιο, Αθήνα 1981.
Χέρινγκ Γκούνναρ , Τα ελληνικά πολιτικά κόµµατα, τ. 2, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002.
Κ. ΓΑΡΔΙΚΑ, Β. ΚΕΧΡΙΩΤΗΣ, Χ. ΛΟΥΚΟΣ, Χ. ΛΥΡΙΤΖΗΣ, Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗ (ΕΠΙΜ.), Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΝΕΦΕΛΗ, ΑΘΗΝΑ 2008.