Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΔιδάσκοντες:
Faculty Instructor:
ECTS:
Κωδικός Μαθήματος:
Code:
Κύκλος / Επίπεδο:
Cycle / Level:
Υποχρεωτικό / Επιλογής:
Compulsory / Optional:
Περίοδος Διδασκαλίας:
Teaching Period:
Περιεχόμενο Μαθήματος:
Course Content:
Το μάθημα εξετάζει πολιτικές και πρακτικές καταστολής στο σύγχρονο κόσμο. Η έννοια της καταστολής αναλύεται θεωρητικά και μέσα από παραδείγματα από ελληνικές και διεθνείς πρακτικές: από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις ρίζες της ναζιστικής βίας, στα κατασταλτικά μέτρα στη Μαλαισία (1948-1960) και την Ινδονησία (1965), την πολιτική καταστολή στη φιλελεύθερη δημοκρατία, τα «λευκά κελιά» και την αντιτρομοκρατική νομοθεσία και τα «ανοιχτά» στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μπατουστάν και Γάζα). Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάζεται και η ιστοριογραφική συζήτηση για στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σοβιετική Ένωση. Αναφορικά με την ελληνική περίπτωση αναλύονται τα κατασταλτικά μέτρα του εμφυλιακού και μετεμφυλιακού κράτους καθώς και της δικατορίας των συνταγματαρχών μέσα από τη νομοθεσία και τις επικρατούσες πρακτικές και αναζητώνται τομές και συνέχειες από τον μεσοπόλεμο έως το 1974.
Στη συνέχεια το μάθημα επικεντρώνεται στην έννοια των βασανιστηρίων. Ύστερα από μια σύντομη ιστορική αναδρομή της πρακτικής των βασανιστηρίων (Αλγερία, Χιλή, Αργεντινή) εξετάζονται ζητήματα ορισμού και διαχωρισμού των βασανιστηρίων από άλλους τρόπους απάνθρωπης και σκληρής μεταχείρισης. Αναλύονται οι προσπάθειες για νομιμοποίηση των βασανιστηρίων, τα μοντέλα χρήσης βασανιστηρίων (Ιράκ και Γκουαντάναμο) και οι μυστικές κρατήσεις και έκτακτες μεταγωγές μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Εξετάζονται επιπρόσθετα σύγχρονες ποινικές πολιτικές και η νομοθεσία της εξαίρεσης στο πλαίσιο της δικαστικής καταστολής καθώς και η σωφρονιστική πολιτική και οι πολιτικές ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της ασφάλειας (ιδιωτικές φυλακές) και η διεύρυνση του κοινωνικού ελέγχου. Σύντομες αναφορές γίνονται τέλος στη λογοκρισία και την καταστολή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Μαθησιακά Αποτελέσματα:
Learning Outcomes:
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα μπορούν:
Να διακρίνουν τις πολιτικές και τις πρακτικές καταστολής στο σύγχρονο κόσμο – Να κατανοούν την πολιτική λειτουργία μορφών καταστολής, όπως τα βασανιστήρια, μέσα από συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα – Να διακρίνουν τη διεύρυνση του κοινωνικού ελέγχου μέσω σωφρονιστικών και ποινικών πολιτικών – Να μελετούν και να αξιολογούν πρωτογενείς ιστορικές πηγές – Να εξηγούν την ιστορική συνέχεια και αλλαγή
Βιβλιογραφία:
Bibliography:
- Νίκος Αλιβιζάτος, Οι πολιτκοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974, Αθήνα: Θεμέλιο 1995[κωδ. 18021]
- Kathleen Malley- Morrison/Sherri Mac Carthy, Denise Hines, International Handbook of War, Torture and Terrorism [electronic Resource κωδ.73242989]
- Michel Foucault, Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής, Πλέθρον, 2011
- Μαρία Μαρκαντωνάτου, Το κράτος και το μονοπώλιο της βίας, Παπαζήσης, 2009
- Agamben Giorgio, Κατάσταση εξαίρεσης, Πατάκης, 2007
- Robert Paxton, Η ανατομία του φασισμού, Κέδρος, 2006
- Λάμπρος Φλιτούρης, Η εξάπλωση της Ευρώπης στον κόσμο 16ος-20ος αι., εκδ. Ασίνη 2014
- Βασιλική Λάζου, Η επιβολή του κράτους. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Λαμία, 1945-1949, Ταξιδευτής 2016
- Tracy Lightcap, James P. Pfiffnσer (eds.) Examining Torture: Empirical Studies of State Repression, Palgrave Macmillan, 2014
- Michael Otterman, American Torture: From the Cold War to Abu Ghraib and Beyond, Pluto Press City, 2007
- Darius Rejali, Torture and Democracy Volume, Princeton University Press City, 2009
- Richard Gott, Britain’s Empire: Resistance, Repression and Revolt, Verso Books, 2012
- Christian Davenport, State repression and the domestic democratic peace, Cambridge University Press, 2007
- Geoffrey R. Skoll (auth.), Social Theory of Fear: Terror, Torture, and Death in a Post-Capitalist World, Palgrave Macmillan 2010
- Geoffrey B. Robinson, The Killing Season: A History of the Indonesian Massacres, 1965–66, Princeton University Press 2018
- Post R.C. (ed.), Censorship and Silencing. Practices of Cultural Regulation, Los Angeles 1998
- Η λογοκρισία στην Ελλάδα, Π. Πετσίνη και Δ. Χριστόπουλος (επιμ.), Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ