Μανουσάκης Βασίλης

Μάθημα I. Bασικές έννοιες του μαθήματός μας. Ρομά, Ρομανή, Πορράιμος. Δουλεία. Λαοί της διασποράς. Καπιταλιστικό κοσμοσύστημα και καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής. Νεότερο κράτος και διακρατικό σύστημα. Χρέος. Ιδεολογία. Πατριαρχία. Εθνικισμός κι εθνικά κινήματα. Ιμπεριαλισμός και αποικιοκρατία. Ρατσισμός και οριενταλισμός. Αριστερά και δεξιά. Συντηρητισμός, Φιλελευθερισμός, Ριζοσπαστισμός.
Μάθημα IΙ. Βασικοί όροι και δεδομένα: Η πορεία των ρομά από την Ινδία στο Βυζάντιο και στη δουλεία, 11ος – 19ος αιώνας. Ένας λαός στην περιφέρεια του έθνους. Οικονομική ένταξη, ρομανή γλώσσα, κουλτούρα, θρησκεία, υλικός πολιτισμός. Στερεότυπα των σύνοικων λαών για τους ρομά.
Μάθημα IIΙ. Ορόσημα των ρομανικών σπουδών, 18ος ως 21ος αιώνας.
Μάθημα ΙV. Αντιρομανισμός και αντεπανάσταση στην Ευρώπη, 1789-2020. Πορράιμος
Μάθημα V. Η πορεία των ελλήνων ρομά από τη γέννηση του ελληνικού κράτους ως την αναγνώριση της πολιτειότητάς τους στη Μεταπολίτευση.
Μάθημα VI. Ρομανική πολιτική κινητοποίηση από τον Μεσοπόλεμο ως σήμερα. Ελληνικές και ευρωπαίκές ρομανικές οργανώσεις. Ρομά κι Ευρωπαϊκή Ένωση: επαγγελίες και πραγματικότητα.
Μάθημα VΙΙ. Επισκόπηση της θέσης των ρομά στη σημερινή Ελλάδα. Εσωτερικες κοινωνικές διαφοροποιήσεις.
Μάθημα VIII. Πού και πώς ζούν οι ρομά στη σημερινή Ευρώπη. Ρομά και τρέχουσα συνδημία.
Μάθημα IX. Κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους ρομά της Ελλάδας.
Μάθημα X. Ρομά, οικουμενικότητα και καπιταλισμός. Τι προσφέρουν οι ρομά στους σύνοικους λαούς.
Μάθημα XI. Το φύλο στις ρομανικές κοινότητες, στην Ελλάδα και στον κόσμο.
Μάθημα XΙΙ. Προοπτικές και προτάσεις πολιτικής κινητοποίησης των ελλήνων ρομά. Εγχώριο και ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Μάθημα XΙΙΙ. Ανακεφαλαίωση.

Το πρώτο και ουσιαστικότερο μαθησιακό αποτέλεσμα του μαθήματος είναι να μάθετε ν’ αναγνωρίζετε τις κοινωνικές δυνάμεις και τα ιδεολογικά σχήματα που ορίζουν την εποχή μας, και να τα κρίνετε. Κατά τα λοιπά, μετά τη συστηματική παρακολούθηση και επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα μπορείτε ν’ αναγνωρίζετε, να περιγράφετε, να προσδιορίζετε, να στοχάζεστε, να εξηγείτε, να ερμηνεύετε, να κρίνετε και να διακρίνετε τα βασικά στοιχεία:
-Των σημερινών εικόνων της ιστορίας, της κουλτούρας και της σημερινής ζωής των ρομά.
-Του επιστημονικού κλάδου των Ρομανικών Σπουδών.
-Της συγκρότησης του λαού των ρομά μέσα στο ταξίδι που έκανε από τη Βόρεια Ινδία ως την εξάπλωσή του στην Ευρώπη, και τα σχετικά με τους διωγμούς που υπέφερε στον βορά και τη δύση, και την πεντακοσάχρονη δουλεία του στο χώρο της σημερινής Ρουμανίας.
-Τις αντιλήψεις σχετικά με το λαό των ρομά που ανέπτυξαν οι σύνοικοι λαοί στον βυζαντινό χώρο από τον ενδέκατο αιώνα, και στην Ευρώπη από τα μέσα του δέκατου έκτου αιώνα ως τις ημέρες μας.
-Του αντιρομανισμού και του Πορράιμος.
-Των προσπαθειών των ρομά σ’ Ευρώπη κι Ελλάδα να οργανωθούν πολιτικά, καθώς και της όξυνσης των πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο λαός αυτός τις τελευταίες δεκαετίες και της επίτασής τους τον καιρό της τρέχουσας συνδημίας, αλλά και των μορφών με τις οποίες προυσιάζονται τα βασικά διλήμματα του δίκαιου αγώνα για βελτίωση της θέσης τους.

Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)

1.  ΙΑΝ ΧΑΝΚΟΚ, ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΛΑΟΣ ΤΩΝ ΡΟΜΑ, ΜΟΤΙΒΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ,ΑΘΗΝΑ 2020.
2. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΤΟΥΣΑΣ, Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΑΝΤΙΤΣΙΓΓΑΝΙΚΟΥ ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ. ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗΣ ΦΥΛΕΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ROM ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ,ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΨΜ, ΑΘΉΝΑ 2020.

Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη

• Acton, Thomas, επιμ., 2000. Gypsy Politics and Traveller Identity. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Acton, Thomas, επιμ., 2000. Scholarship and the Gypsy Struggle: Commitment in Romani Studies. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Acton, Thomas, Gary Mundy, επιμ., 1997. Romani Culture and Gypsy Identity. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Bakker, Peter, Hristo Kyuchukov, επιμ., 2000. What is the Romani Language? Hatfield: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, Vol. 21.Baumann, Max P, ed, 2000. Music, Language and Literature of the Roma and Sinti. Berlin: VWB Verlag.
• Crowe, David, 1994. A History of the Gypsies of Eastern Europe and Russia. New York: St. Martin’s Press.
• Danbakli, Marielle, 2001. Roma, Gypsies: Texts Issued by International Institutions. Hatfield: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, Vol. 5.
• Fings, Karola, Herbert Heuss, Frank Sparing, 1997. The Gypses during the Second World War. 1: From ‘Race Science’ to the Camps. Hatfield: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, Vol. 12.
• Fraser, Angus, 1992. The Gypsies. Oxford: Blackwell.
• Glase, Robert S., 1998. Gypsies (Romanies) of the Sixteenth Century Ottoman Empire. Seminar Report: Portland State University.
• Grellmann, Heinrich M, 1783. Die Zigeuner. Ein historische Versuch liber die Lebensart und Verfafiung. Dessau and Leipzig. Αγγλόφωνη έκδοση 1807.
• Guy, Will, επιμ., 2001. Between Past and Future: The Roma of Central and Eastern Europe. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Hancock, Ian, 1987. The Pariah Syndrome. Ann Arbor: Karoma. Το βιβλίο έχει εξαντληθεί, αλλά το κείμενό του είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του Patrin: http://www.geocities.com/ Paris/512 l/patrin/htm.
• Hancock, Ian, 1996. A Handbook of Vlax Romani. Columbus: Slavica.
• Hancock, Ian, Siobhan Dowd Rajko Djuric, επιμ., 1998. The Roads of the Roma. Hatfield: University of Hertfordshire Press.
• Hancock, Ian, 1987. The Pariah Syndrome. Ann Arbor: Karoma.
• Hancock, Ian, 1992. “The roots of inequity: Romani cultural rights in their historical and social context”, Immigrants and Minorities, 11(1):1-20.
• Kenrick, Donald, 1998. Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies). Lanham: The Scarecrow Press.
• Kenrick, Donald, επιμ., 1999. The Gypsies during the Second World War. 2: In the Shadow of the Swastika. Hatfield: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, Vol. 13
• Kenrick, Donald, Grattan Puxon, 1995. Gypsies Under the Swastika. Hatfield: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, Vol. 8.
• Kochanowski, Vania de Gila, 1963. Gypsy Studies. Delhi: International Academy of Indian Culture. In two volumes.
• Lewy, Guenther, 2000. The Nazi Persecution of the Gypsies. Cambridge: The University Press.
• Liegeois, Jean-Pierre, 1988. Gypsies, an Illustrated History. London: Al-Saqi Books.
• Marushiakova, E., Herbert Heuss et al., 2001. Identity Formation among Minorities in the Balkans: The Cases of Roms, Egyptians and Ashkali in Kosovo. Sofia: Minority Studies Society.
• Marushiakova, Elena, Vesselin Popov, 1997. “The Romanies in the Balkans during the Ottoman Empire”, Roma, 47:63-72.
• Matras, Yaron, 2002. Romani: A Linguistic Introduction. Cambridge: The University Press.
• Milton, Sybil, 1992. “Nazi policies towards Roma and Sinti 1933-1945”, Journal of the Gypsy Lore Society; Fifth series, 2(1):1-18.
• Mirga, Andrzej, Nicolae Gheorghe, 1997. The Roma in the Twenty-First Century: A Policy Paper. Princeton: The Project on Ethnic Relations.
• Miiller-Hill, Benno, 1988. Murderous Science: Elimination by Scientific Selection of Jews, Gypsies and Others, 1933-1945. Oxford: The University Press.
• Rishi, Weer R, 1976. Roma: the Punjabi Emigrants in Europe, Central and Middle Asia, the USSR and the Americas. Patalia: The Patalia Press.
• Simson, Walter, 1865. A History of the Gipsies. London: Sampson, Lowe.
• Soulis, George C, 1961. “Gypsies in the Byzantine Empire and the Balkans in the late Middle Ages”, Dumbarton Oaks Papers, 15:142-165.
• Szente, Veronika, 2001. Racial Discrimination and Violence Against Roma in Europe. Budapest: European Roma Rights Centre. Statement submitted to the UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination.
• Tehbutt, Susan, επιμ., 1998. Sinti und Roma: Gypsies in German-speaking Society and Literature. New York and Oxford: Berghahn Books.
• Tong, Diane, 1989. Gypsy Folktales. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Tong, Diane, 1995. Gypsies: A Multidisciplinary Annotated Bibliography. New York and London: Garland Publishers.
• Tong, Diane, επιμ., 1998. Gypsies: An Interdisciplinary Reader. New York and London: Garland Publishing.
• Weyrauch, Walter, επιμ., 2001. Gypsy Law: Romani Legal Traditions and Culture. Berkeley and London: University of California Press.