Το μάθημα περιλαμβάνει δύο επιμέρους μέρη. Στο πρώτο μέρος επιχειρείται αρχικά μια μεθοδολογική, θεωρητική, θεματική και ερευνητική αξιολόγηση του πεδίου της Συγκριτικής Πολιτικής.

Η συγκριτική μέθοδος αποτελεί από τα παλαιότερα πεδία της πολιτικής επιστήμης που αποτελεί το θεμέλιο πολλών κειμένων πολιτικής φιλοσοφίας. Ωστόσο ως ξεχωριστός κλάδος και ως μέθοδος ανάλυσης πολιτικών φαινομένων, η Συγκριτική Πολιτική εμφανίζεται πολύ αργότερα, ιδίως από το 19ο αιώνα και μετά. Το μέρος αυτό του μαθήματος εξετάζει συνοπτικά πως εξελίχθηκε και πως έχει διαμορφωθεί σήμερα η Συγκριτική Πολιτική, το ουσιαστικό και μεθοδολογικό της περιεχόμενο, ιδίως όπως αυτή αναπτύχθηκε από τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι και σήμερα.

Σε τούτο το πλαίσιο, θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αναγνώριση της συστατικής αντινομίας της συγκριτικής πολιτικής προσέγγισης. Αυτή έγκειται στην προσπάθεια εξέτασης και ανάλυσης των ιδιαίτερων πολιτικών δομών, λόγων και πρακτικών που παρατηρούνται σε επί μέρους χώρες, γεωγραφικές περιοχές και κουλτούρες, και θεσμικές δομές από τη μία, με την επεξεργασία ενός συνεκτικού εννοιολογικού πλαισίου με ευρύτερη εγκυρότητα που θα επιτρέπει να εξηγήσουμε τις επί μέρους εκφάνσεις των πολιτικών συστημάτων και την από κοινού ερμηνεία των ποικίλων σχέσεων ανάμεσά τους, από την άλλη. Επιπλέον, θα γίνει μνεία στις σύγχρονες προσπάθειες διευθέτησης των ερευνητικών δυσκολιών που προκύπτουν από αυτήν την αντινομία.

Το δεύτερο τμήμα του μαθήματος περιλαμβάνει την εμβάθυνση σε μια θεματική, που αλλάζει κάθε χρόνo. Κάθε χρόνο εξετάζεται ένα συγκεκριμένο φαινόμενο υπό συγκριτική σκοπιά. Έτσι τα προηγούμενα χρόνια εξετάστηκαν τα εξής θέματα:
• Θρησκεία, εκκοσμίκευση και δημοκρατία στην Ευρώπη
• Ο ρόλος της ηγεσίας στον σημερινό κόσμο
• Μετανάστευση και ένταξη στην Ευρώπη
• Ο ρόλος της άμεσης δημοκρατίας στην νομιμοποίηση των πολιτικών συστημάτων
• Ο ρόλος της περιφερειακής ενοποίησης και της διεθνούς δημοκρατίας
• Ο ρόλος της εκτελεστικής εξουσίας.

Κατά το φετινό ακαδημαϊκό έτος (2022-23) θα εξετάσουμε τις αλλαγές των κομματικών συστημάτων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και τις συνέπειες των αλλαγών αυτών.

Η ικανότητα ευχερούς ανάγνωσης ξενόγλωσσης επιστημονικής βιβλιογραφίας (ιδίως στα αγγλικά) είναι απαραίτητη.

Στο μάθημα θα εξεταστεί η διαπιστούμενη σε πολλά πολιτικά συστήματα διάρρηξη των υφιστάμενων κομματικών συστημάτων κατά την τελευταία εικοσαετία. Θα εξετάσουμε την αναδιαμόρφωση των κομματικών συστημάτων στη Δυτική Ευρώπη (με έμφαση στην αποδυνάμωση των μεγάλων κομμάτων – Σοσιαλδημοκρατικών και Χριστιανοδημοκρατικών – την ανάδειξη νέων δρώντων (Πράσινοι, λαϊκιστικά κόμματα, τοπικά κόμματα) και την (επαν)εμφάνιση κυρίαρχων κομμάτων σε κάποια κομματικά συστήματα. Παράλληλα θα εξετάσουμε την επιβίωση ή και επιστροφή δικομματικών συστημάτων σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ και τον ρόλο του εκλογικού συστήματος σε αυτά. Ταυτόχρονα θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις των αλλαγών αυτών στο πολιτικό σύστημα των χωρών.

Οι κύριες θεματικές θα είναι οι ακόλουθες:
• Τα κομματικά συστήματα σήμερα
• Ο νέος πολυκομματισμός στη Γερμανία
• Η μετα-μακρονική Γαλλία
• Η κατάρρευση των κυριάρχων κομμάτων στη Σκανδιναβία
• Η περιθωριοποίηση της Αριστεράς;
• Τα νέα κόμματα – Πράσινοι
• Τα νέα κόμματα – περιφερειακά και αυτονομιστικά κόμματα
• Τα νέα κόμματα – λαϊκιστές και νατιβιστές στην κυβέρνηση
• Ο δικομματισμός των ΗΠΑ – όρια και συνέπειες
• Υπάρχουν σήμερα κυρίαρχα κόμματα;

Το μάθημα έχει σεμιναριακό χαρακτήρα και προϋποθέτει τη συμμετοχή των φοιτητών στην παρουσίαση και συζήτηση συγκεκριμένων θεματικών και στην εκπόνηση σχετικών τελικών εργασιών. Ενδεικτικές θεματικές θα δοθούν κατά την διάρκεια του μαθήματος.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές:
Θα διαθέτουν μια καλή επισκόπηση της βιβλιογραφίας στα διάφορα υποπεδία της Συγκριτικής Πολιτικής.
Έχουν αποκτήσει εξελιγμένη γνώση των ερευνητικών ερωτημάτων, των μεθοδολογικών προσεγγίσεων και εξηγήσεων και μεθοδολογικές και αναλυτικές ικανότητες σύγκρισης των πολιτικών συστημάτων.
Θα έχουν ενσωματώσει τις βασικές προϋποθέσεις ανάγνωσης και κατανόησης επιστημονικών άρθρων και θα μπορούν να προετοιμάσουν και να επεξεργασθούν μια ολοκληρωμένη πρωτότυπη επιστημονική εργασία.
Θα είναι ικανοί να κατανοούν, αναλύουν και συγκρίνουν τα βασικά χαρακτηριστικά των πολιτικών συστημάτων, να συσχετίζουν και να διακρίνουν τα βασικά από τα δευτερεύοντα στοιχεία ενός πολιτικού συστήματος.

Η πολύ καλή γνώση της αγγλικής (αλλά και άλλων γλωσσών) είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή παρακολούθηση του μαθήματος δεδομένου ότι η βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται είναι κυρίως ξενόγλωσση. Η παρουσία στο μάθημα είναι υποχρεωτική, όπως άλλωστε σε όλο το ΜΠΣ, και τεκμηριώνεται με την υπογραφή παρουσιολογίου. Κάθε φοιτητής μπορεί να απουσιάσει (δικαιολογημένα ή όχι) από έως τρία μαθήματα μεταξύ των οποίων δεν μπορεί να είναι εκείνο της παρουσίασης της εργασίας του. Η τελική βαθμολογία διαμορφώνεται ως εξής: • Τελική εργασία: 30% • Συμμετοχή και παρουσία: 30% • μικρές εργασίες: 30% • Παρουσίαση της εργασίας και διεύθυνση της συζήτησης: 10%. Οι φοιτητές θα επιλέξουν ένα θέμα συγκριτικής πολιτικής που θα εξετάσουν και θα παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Όλες οι εργασίες θα παραδοθούν μέχρι το τέλος της εξεταστικής περιόδου του Φεβρουαρίου του 2020 και θα διορθωθούν/βαθμολογηθούν. Οι φοιτητές που επιθυμούν βελτίωση του βαθμού τους ή που δεν επέτυχαν θα μπορούν να την υποβάλουν εκ νέου κατά την εξεταστική του Σεπτεμβρίου. Οι τελικές εργασίες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν στο ξεκίνημά τους οπωσδήποτε την διάρθρωση της εργασίας και μια εισαγωγή με την υπόθεση εργασίας και την μεθοδολογία κατατίθενται το αργότερο 2 ημέρες πριν την λήξη της προθεσμίας. Η κάθε εργασία θα είναι : 1. Τυπογραφημένη σε υπολογιστή (σε word). 2. Με μόνο διάστημα και γραμματοσειρά σε Arial ή TNR. 3. Με πλήρη στοίχιση. 4. Μετά από κάθε παράγραφο, υπάρχει κενή γραμμή. 5. Η κάθε εργασία θα ξεκινά με την πρώτη σελίδα στην οποία υπάρχουν μόνο τα στοιχεία της εργασίας (μάθημα, διδάσκων, ημερομηνία, όνομα του φοιτητή και τίτλος), δεύτερη σελίδα όπου υπάρχει ο πίνακας περιεχομένων και μία σελίδα εισαγωγής όπου περιγράφεται η υπόθεση εργασίας, ο σκοπός, η μεθοδολογία και η δομή της εργασίας. 6. Οι αναφορές/παραπομπές θα ακολουθούν είτε με το σύστημα των υ/σ στο κάτω μέρος της σελίδας (γαλλικό σύστημα) είτε με το σύστημα APA (παράθεση). Και στις δύο περιπτώσεις θα υπάρχει πλήρης πίνακας βιβλιογραφίας στο τέλος της εργασίας. 7. Κάθε αυτολεξεί αναφορά από άλλο κείμενο παρατίθεται με εισαγωγικά. Δεν επιτρέπεται η παράθεση προτάσεων άνω των δύο γραμμών (με ή χωρίς εισαγωγικά). 8. Κάθε απόπειρα λογοκλοπής οδηγεί σε μηδενισμό. Η διαπίστωση αντιγραφής ή λογοκλοπής τιμωρείται με μηδενισμό της εργασίας και εισήγηση για αποπομπή του φοιτητή από το ΜΠΣ. Για το λόγο αυτό οι φοιτητές είναι υποχρεωμένοι να έχουν και να θέτουν στη διάθεση του διδάσκοντος, εφόσον ζητηθεί, όλη τη βιβλιογραφία που αναφέρεται στην εργασία (ή να αναφέρουν την βιβλιοθήκη στην οποία την βρήκαν). 9. Δεν επιτρέπεται η παραπομπή σε κείμενα (βιβλία/άρθρα) που απλώς αναφέρονται σε άλλα βιβλία ή άρθρα τα οποία ο φοιτητής δεν έχει διαβάσει. 10. Η εργασία υποβάλλεται με μέιλ και σε έντυπη μορφή χωρίς πλαστικά. Αρκούν δύο συρράψεις. 11. Δεν επιτρέπεται η χρήση ως βιβλιογραφικού υλικού από την Wikipedia ή άλλες ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες. 12. Οι ηλεκτρονικές πηγές πρέπει να αναφέρονται όχι με την γενική τους διεύθυνση αλλά με ολόκληρη την ηλεκτρονική διεύθυνση που οδηγεί απευθείας στο αναφερόμενο άρθρο ή κείμενο. Κάθε αναφορά σε ηλεκτρονική πηγή πρέπει να αναφέρει την τελευταία ημερομηνία πρόσβασης. 13. Οι φοιτητές οφείλουν να ερευνούν αυτόβουλα κατά πόσον οι ηλεκτρονικές πηγές που επικαλούνται σέβονται τις αρχές της επιστημονικής ακρίβειας και της αντικειμενικής καταγραφής των γεγονότων που αναφέρουν.

Γενικά περί συγκριτικής πολιτικής:

Ελληνική βιβλιογραφία:

Διαμαντούρος, Νικηφόρος, Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2000.
Ζορμπάς, Κνωσταντίνος, Πολιτική και θρησκείες, Αθήνα: Παπαζήσης, 2007.
Λυριντζής, Χρήστος, Σύγκριση και ερμηνεία: Η πορεία και οι προοπτικές στη σύγχρονη πολιτική ανάλυση, Αθήνα: Νήσος, 2001.
Meny, Yves, Συγκριτική πολιτική, 2 τόμοι, Αθήνα: Παπαζήσης, 1996.
Μοσχονάς, Γεράσιμος, «Η ‘λογική’ της συγκριτικής πολιτικής ανάλυσης», εισαγωγικό δοκίμιο στο Meny, Yves, Συγκριτική πολιτική, 2 τόμοι, Αθήνα: Παπαζήσης, 1996.
Sartori, Giovanni, Σημασιολογία, έννοιες, συγκριτική μέθοδος, Αθήνα: Παπαζήσης, 2004.
Σεφεριάδης, Σεραφείμ, «Πολιτική επιστήμη, συγκριτική πολιτική: Κρίση στην ‘κανονική επιστήμη’;», εισαγωγή στο Sartori, Giovanni, Σημασιολογία, έννοιες, συγκριτική μέθοδος, Αθήνα: Παπαζήσης, 2004.

Ξενόγλωσση βιβλιογραφία:

Almond, Gabriel & Powell, G. Bingham, Comparative Politics: A Developmental Approach, Βοστόνη: Little Brown, 1966.
Apter, David, Some Conceptual Approaches to the Study of Modernization, Englewood Cliffs: Prentice-Hall, 1968.
Apter, David (επιμ.) The Legitimization of Violence, Λονδίνο: Macmillan, 1997.
Kopstein, Jeffrey & Lichbach, Mark (επιμ.) Comparative Politics: Interests, Identity and Institutions in a Changing Global Order, 2η έκδοση, Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
Landman, Todd, Issues and Methods in Comparative Politics: An Introduction, 2η έκδοση, Λονδίνο: Routledge, 2003.
Lewis, Paul, Potter, David & Castles, Francis (επιμ.), The Practice of Comparative Politics, 2η έκδοση, Λονδίνο: Open University-Longman, 1978.
McIntyre, Alasdair, ‘Is a Science of Comparative Politics Possible?’, Against the Self-Images of an Age, Λονδίνο: Duckworth, 1971.