Colloquium Τμήματος Πολιτικών Επιστημών
19.00, Παρασκευή  08/02/2019
Αίθουσα 319, 3ος όροφος, κτίριο ΝΟΠΕ

Θέμα: “Το ορθό ως πρόβλημα και επιθυμία: Μια υλιστική θεώρηση της δικαιοσύνης”

Περίληψη: Η δικαιοσύνη αποτελεί αναντίρρητα μια από τις πλέον κεντρικές αλλά και διαμφισβητούμενες έννοιες του πολιτικού μας λεξιλογίου. Οι περισσότερες πολιτικές τάσεις και πολιτισμικές παραδόσεις την αναγνωρίζουν ως θεμελιακή αξία χωρίς παρόλα αυτά να συμφωνούν στο περιεχόμενο της, καθώς η δικαιοσύνη προσδιορίζεται με πολλαπλούς τρόπους: ως ακριβοδικία, αξιοκρατία, ισότητα, ιεραρχία, ατομική αυτονομία, ευταξία κοκ. Μπροστά στο φαινόμενο μίας έννοιας της οποίας η σημασία αποτελεί κοινό τόπο αλλά για το περιεχόμενο της οποίας υπάρχει ριζική διαφωνία, η συνήθης τακτική των διάφορων θεωριών δικαιοσύνης είναι να υπερασπιστούν μία ορισμένη έννοια στη βάση κάποιων ορθολογικών κριτηρίων αξιολόγησης. Έτσι, η θεωρία καταλήγει σε έναν κανονιστικό ορισμό που ταυτίζει τη δικαιοσύνη ως ιδεατότητα με κάποια άλλη ιδεατότητα, η οποία και προσδιορίζει τον ορθό τρόπο δόμησης και οργάνωσης μίας πολιτείας. Ακόμα και η εννοιολόγηση της δικαιοσύνης ως αρετής παραμένει εντός αυτού του κανονιστικού πλαισίου, εφόσον πρόκειται για μία ποιότητα της οποίας η κατοχή θεωρείται ότι δίνει στην ύπαρξη την ορθή της μορφή. Επί της ουσίας, ανεξαρτήτως συγκεκριμένου ορισμού, έχουμε να κάνουμε με μία ιδεαλιστική θεώρηση του φαινομένου, όπου ο λόγος θεσπίζει μία ιδέα δικαιοσύνης ως κανονιστική αρχή προς την οποία η πραγματικότητα οφείλει να προσαρμοστεί. Στην εισήγηση θα υποδειχθεί ότι τέτοιες ιδεαλιστικές θεωρήσεις, και ειδικά οι φιλελεύθερες εκδοχές που επικρατούν σήμερα στη σχετική συζήτηση, αποκλείουν ένα ολόκληρο φάσμα πρακτικών και φαινομένων. Επίσης, τείνουν να λειτουργούν απολογητικά προς την κρατούσα κατάσταση. Ως εναλλακτική θα προταθεί το ενδεχόμενο μίας υλιστικής θεώρησης της δικαιοσύνης, η οποία αντλεί κυρίως από την παράδοση του ιστορικού υλισμού και του μεταδομισμού ενώ βρίσκεται σε κριτικό διάλογο με το ρεύμα του “νέου υλισμού”. Σε αντίθεση με ό, τι παραδοσιακά θεωρείται γνώρισμα μίας υλιστικής ανάλυσης, η θεώρηση που προτείνεται είναι μη-αναγωγιστική και αναγνωρίζει όχι μόνο την κανονιστική διάσταση της δικαιοσύνης αλλά επίσης και ένα πλεόνασμα εν σχέση με κάθε διευθέτηση του πραγματικού.

Ο Γιώργος Σωτηρόπουλος είναι διδάκτορας Πολιτικής Θεωρίας από το Πανεπιστήμιο του Kent. Η διδακτορική του διατριβή έχει τίτλο Eric Voegelin and the Politics of Truth: A Study in the Ontology of Common Praxis. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα και δημοσιεύσεις περιλαμβάνουν διάφορες θεματικές από την ιστορία της πολιτικής σκέψης και τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα, ενώ τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται στη θεωρητική και ιστορική μελέτη της έννοιας της δικαιοσύνης. Έχει διατελέσει Assistant Lecturer στον Πανεπιστήμιο του Κεντ και ΠΔ/407 στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο στην Κομοτηνή. Τα τελευταία χρόνια διδάσκει Σύγχρονη Ιστορία και Θεωρία της Γνώσης στο International School of Athens.